در این نوشتار به بررسی لوله های پلی گونال و کاربرد آن ها در بنچ رست تفنگ بادی می پردازیم. این مقاله چکیده ای از تجربیاتم به عنوان تیرانداز بنچ رست در خصوص استفاده از لوله های پلی گونال در مسابقات بنچ رست  و همینطور بررسی تجربیات دیگر تیراندازان می باشد. 

قبل از هر چیز باید بدانیم که لوله های پلی گونال به چه نوع لوله هایی گفته می شود ؟ 

لوله های پلی گون نوعی از خانکشی لوله تفنگ هاست که لبه های خان بر خلاف خانکشی متداول که تیز هستند ، دارای لبه های گرد و یا چند ضلعی می باشند. تصویر زیر نمایی از شکل خانکشی لوله های پلی گونال در کنار خانکشی سنتی یا Traditional را به شما نشان می دهد.

تاریخچه استفاده از لوله های پلی گونال

تاریخچه ساخت و استفاده از لوله های پلی گونال به قرن نوزدهم بر می گردد ، اولین استفاده از لوله های پلی گونال بر روی تفنگ های نظامی توسط یک مهندس انگلیسی انجام شد. آقای Joseph Whitworth اولین بار در سال ۱۸۵۳ پیشنهاد استفاده از لوله با خانکشی پلی گونال را داده و باور داشت که این نوع لوله دقیق تر از لوله های معمول مورد استفاده در ارتش بریتانیاست.

استفاده از لوله پلی گونال در تفنگ Whitworth و جنگ های استقلال ایالات متحده انجام شد. دقت بیشتر این تفنگ در مقایسه با سایر تفنگ هایی که توسط تک تیراندازان در این جنگ ها استفاده می شدند ، مشخص بود. از دیگر تفنگ هایی که از لوله پلی گون در آنها استفاده شد می توان به تفنگ Lee Matford و تفنگ ژاپنی Asikara اشاره کرد.

در خلال جنگ جهانی دوم ، لوله های تیربار MG 42 آلمانی به روش چکش کاری سرد و با خانکشی پلی گونال ساخته و به کارگرفته شدند. همچنین در تیربار MG 3 نیز از لوله با خانکشی پلی گونال استفاده شده است.  شرکت هکر و کخ H & K آلمان اولین سازنده ای بود که در تفنگ هایی با کالیبر کوچک (سلاح های هجومی) از این نوع خانکشی لوله بر روی تفنگ G3A3 و SL7 استفاده کرد. 

لوله های پلی گون در تفنگ های مدرن 

شرکت هایی که امروزه از این روش خانکشی برای تولیدات خود استفاده می کنند شامل Tanfoglio, Heckler & Koch, Glock (Gen 1-4), Magnum Research, Česká Zbrojovka, Kahr Arms and Walther می شوند. در تولیدات نظامی بیشتر بروی تپانچه ها از این نوع خانکشی استفاده شده و کمتر بر روی تفنگ های نظامی بکار برده شدند. با اینحال برخی از تفنگ های دقیق امروزی از این نوع خانکشی در لوله های خود استفاده می کنند. تفنگ هایی مانند :

Heckler & Koch PSG1, Precision Sniper Rifle PSR 90, and the LaRue Tactical Stealth System sniper rifle use polygonal bores.

تعریف خانکشی پلی گونال نسبتا کلی است و تولیدکنندگان مختلف از پروفیل های متفاوتی از هم برای تولید لوله پلی گون استفاده می کنند. شرکت های هکلر و کخ ، سی زد و گلاک از نوعی خانکشی چند ضلعی استفاده می کنند که متفاوت از لوله های پلی گونی است که شرکت لوتار والتر طراحی و تولید می کند. برخی سازنده های دیگر نیز از نوعی خانکشی پلی گون استفاده می کنند که بیشتر شبیه به خانکشی سنتی است با این تفاوت که در بخش برآمدگی (Lands) خان ها ، لبه ها به صورت شیب دار هستند. در این نوع خانکشی ، شیب بیشتری در برآمدگی خان ها نسبت به لوله های پلی گون دیگر ایجاد می شود. 

لوله های پلی گونال در بنچ رست تفنگ بادی

بر می گردیم به مبحث اصلی این نوشتار که در خصوص لوله های پلی گون تفنگ بادی است. همانطور که می دانیم خیلی از تفنگ های مورد استفاده در تیراندازی بنچ رست بادی از لوله های شرکت لوتار والتر بهره می برند.  شرکت های ایرآرمز ، راپید ایر ، توماس ایر ، آتامان و برخی دیگر از سازندگان تفنگ های PCP از لوله های LW درمحصولات خود استفاده می کنند. البته لوله های شرکت CZ و یا BSA هم مورد استفاده تیراندازان بنچ رست قرار می گیرد ولی اکثرا لوله های LW استفاده می شود.

این شرکت همچنین لوله های پلی گونال برای تفنگ بادی در سه کالیبر ۴٫۵ ، ۵٫۵ و ۶٫۳۵ نیز تولید می کند. این لوله ها به صورت بلانک و خام بوده و طبق سفارش مشتریان دسته بندی و حتی برای سازندگان به صورت کاملا سفارشی تولید می شوند.  راپید ایر ، توماس ایر از لوله های پلی گونال شرکت لوتار والتر برای تفنگ های کلاس هوی ورمینت بنچ رست استفاده می کنند. 

در بنچ رست تفنگ بادی از تفنگ هایی در کالیبر ۴٫۵ و ساچمه هایی با وزن ۸٫۴۴ ، ۱۰٫۳۴ و یا ۱۳٫۴۳ گرینی استفاده می شود. بیشتر تفنگ ها دارای لوله های ۱۲ خان هستند که با ساچمه های سبک مانند اگزاکت ۸٫۴۴ گرینی ، دقت بسیار خوبی در ۲۵ متر دارند. این خبر خوبی هست ولی در بنچ رست بادی ما دو کلاس داریم ، کلاس لایت ورمینت که حداکثر قدرت مجاز تفنگ ها ۱۶٫۲۷ ژول است و کلاس هوی ورمینت با حداکثر قدرت مجاز ۲۷٫۱۲ ژول .

یکی از چالش های مهم تیراندازی بنچ رست ، رسیدن به دقت مطلوب پرتابه در فضای باز و تاثیرپذیری کمتر از عوامل خارجی مثل باد است. به همین دلیل رسیدن پرتابه بعد از خروج از لوله در کوتاه ترین زمان و با دقت به هدف مهم است. در بنچ رست بادی ضریب بالستیک هر ساچمه بسته به عوامل دیگر متفاوت است. این جایی است که استفاده از لوله های پلی گونال مطرح می شود!

استفاده از ساچمه ۸٫۴۴ گرینی اگزاکت با سرعت بالا نتایج مطلوبی ندارد. این موضوع با توجه به وزن کم این ساچمه و شکل دیابلو آن در فضای باز دقت مطلوبی ندارد. ( سرعتی بین ۲۹۰ تا ۳۰۰ متر بر ثانیه) در برخی آزمایشاتی که داشتم در محیط ایندور دقت این ساچمه با این محدوده سرعت خوب بود ولی در فضای باز این دقت پایدار نبود. این نتیجه توسط چند تیرانداز دیگر نیز تجربه شده است.  

در کلاس ARHV استفاده از ساچمه های سنگین تر مثل JSB Heavy با وزن ۱۰٫۳ گرین و Monster با وزن ۱۳٫۴ گرینی نتیجه بهتری حاصل می شود. 

نتایح استفاده از لوله پلی گونال در مسابقات بنچ رست بادی

این بخش مربوط به تجربه استفاده از لوله های پلی گون در ترکیب با ساچمه ۱۳٫۴ گرینی مانستر توسط تیراندازان کشورهای دیگر بخصوص ایالات متحده و آفریقای جنوبی اختصاص دارد. 

در ایالات متحده بعد از مسابقات WRABF قهرمانی جهان ۲۰۱۱ که با میزبانی این کشور برگزار شد ، تیراندازان زیادی در این رشته جدید از بنچ رست شروع به فعالیت نمودند. بر طبق نتایج تیراندازان این کشور از سال ۲۰۱۲ ، استفاده از لوله های پلی گون برای کلاس هوی ورمینت معمول شده است. نتایج و بررسی های تیراندازان آمریکایی نشان می دهد که لوله های پلی گونال با ساچمه JSB 13.4 گرینی مانستر دقت بسیار مطلوبی داشته و تاثیرپذیری کمتری از وزش باد دارد. همچنین حساسیت کمتر این نوع لوله ها به کثیفی حاصل از شلیک توسط تیراندازان گزارش شده است.

با توسعه بیشتر تفنگ های اختصاصی بنچ رست مثل RAW و Thomas Air ، نتایج جدیدی در مسابقات بنچ رست باشگاه های USARB بدست. در بیشتر مسابقات باشگاهی در کلاس ARHV ، تیراندازان برتر از تفنگ های RAW و Thomas با لوله پلی گونال و ساچمه ۱۳٫۴ گرینی مانستر استفاده می کردند. 

مایک نیکسچ سازنده تفنگ های Thomas Air معتقد بود که تیراندازی با لوله های پلی گون و ساچمه های ۱۳٫۴ گرینی مانستر در شرایط جوی بادی ، دریفت کمتری نسبت به لوله های ۱۲ خان دارند . 

استفاده از لوله پلی گونال در مسابقات WRABF

در مسابقات قهرمانی جهانی ۲۰۱۵ استرالیا ، تیراندازان تیم ایالات متحده از تفنگ های RAW و Thomas در کلاس ARHV استفاده کردند. در این کلاس دو تیم A و B ایالات متحده جایگاه های اول و دوم را کسب نمودند. بعلاوه جایگاه دوم و سوم انفرادی این کلاس نیز به زوج تیرانداز Miller ها رسید. بعد از آن تیم برزیل نیز جایگاه سوم را کسب کرد. هر سه تیم در کلاس هوی ورمینت از ساچمه ۱۳٫۴ گرینی مانستر استفاده کرده بودند.

تفنگ های مورد استفاده اعضای تیم ایالات متحده شامل RAW و Thomas BR بود که هر دو مدل دارای لوله پلی گونال لوتار والتر بودند.  نکته مهم این بود که در طول مسابقه کلاس HV ، وضعیت جوی بادی وجود داشته و تیراندازان این تیم ها نسبت به سایر رقبا ، عملکرد بهتری داشته اند. 

بعد از این مسابقات ، نظر تیراندازان تیم های دیگری مانند آفریقای جنوبی به استفاده از ساچمه JSB 13.4 گرینی ماسنتر و لوله های پلی گون جلب شد. 

می توان گفت که مسابقات قهرمانی جهان ۲۰۱۵ باعث گردید تا آماده سازی تفنگ های اختصاصی برای کلاس HV و استفاده از ساچمه های سنگین مانند مانستر بیشتر مورد توجه قرار گیرد. این موضوع در مسابقات بعدی WRABF و نتایج کلاس این کلاس کاملا مشهود می باشد. 

ساچمه JSB 13.4 مانستر و لوله پلی گونال

تیراندازان آفریقای جنوبی توجه بسیاری به این موضوع داشتند بخصوص اینکه بیشتر میادین تیراندازی در این کشور به صورت دشت باز و وضعیت جوی بادی است. تیراندازی در چنین شرایطی به یک هدف دو میلیمتری بسیار سخت است. این تغییرات باعث شد که در مسابقات کاپ جهانی ۲۰۱۷ اسلونی جایگاه های انفرادی و تیمی کلاس ARHV به تیراندازان آفریقای جنوبی برسد. تیراندازان این کشور تفنگ های راپید ایر ، اشتایر و والتر را در ترکیب با لوله پلی گون لوتار والتر به تفنگ های اختصاصی کلاس HV تبدیل کردند.

در این مسابقات ، رکورد کلاس ARHV توسط تیرانداز تیم آفریقای جنوبی آقای بیلی چمبرلین شکسته شد و یک رکورد عالی با امتیاز ۷۴۷-۳۰X  ثبت گردید. تفنگ مورد استفاده چمبرلین والتر LG300 دامینیتور با ترکیب لوله پلی گونال و ساچمه مانستر بود. 

یکی از تیراندازان تیم آفریقای جنوبی آقای Junior Koegelenberg بود که بعد از رقابت های قهرمانی جهان ۲۰۱۵ استرالیا نسبت به استفاده از لوله های پلی گون در این کلاس تحقیقاتی انجام داد. نتایج این تحقیقات همانند مواردی بود که تیراندازان آمریکایی به آن رسیده بودند. تنظیم سرعت مناسب ساچمه ۱۳ گرینی مانستر با لوله پلی گون منجر به بالستیک بسیار خوبی می شود. این بدین معنی است که دریفت کمتری در باد همراه با پایداری پروازی بهتر برای ساچمه ایجاد می شود. 

رقابت های قهرمانی جهان ۲۰۱۹ آفریقای جنوبی جایی بود که تیراندازان کشور میزبان توانستند در کلاس ARHV بهترین نتایج را کسب کنند. در این مسابقات رکورد جدیدی در کلاس ARHV توسط آقای کارل ون در لینده از تیم آفریقای جنوبی با تفنگ راپید ایر TM1000 ، ثبت شد. این تیرانداز با امتیاز ۷۴۷-۳۳X ، رکورد قبلی هموطن خود در سال ۲۰۱۷ را شکست. 

در طول مسابقه این کلاس ، عملکرد این تیرانداز و دیگر تیراندازان برتر HV از تیم آفریقای جنوبی را بازبینی می کردم. در شرایط جوی که این مسابقات برگزار شد (وزش باد و شرایط سخت جوی) ، این عملکرد بسیار عالی بود !

کسب هر سه جایگاه انفرادی و تیمی این کلاس توسط تیم ها و تیراندازان این کشور از نتایج دیگر این مسابقات بود. همه تیراندازان آفریقای جنوبی از تفنگ هایی با لوله پلی گون و ساچمه JSB 13.4 گرینی مانستر در کلاس ARHV استفاده کردند. 

تجربیات تیم ایران 

تا قبل از این مسابقات ، استفاده از ساچمه ۱۳٫۴ گرینی در مسابقات بنچ رست داخلی معمول بوده ولی بجز چند مدل Thomas ، تجربه میدانی زیادی در مورد لوله پلی گونال و این ساچمه نداشتیم. نتیجه مثب استفاده از این وزن ساچمه برای کلاس HV برای تیراندازان محرز بود. 

در طی مسابقات آفریقای جنوبی هر سه تیرانداز از تفنگ های توماس و اشتایر و ساچمه ۱۳ گرین استفاده کردیم. اشتایری که مورد استفاده تیم قرار گرفت ، متعلق به یکی از اعضای تیم آفریقای جنوبی بود که یک لوله پلی گونال بر روی آن نصب شده بود. تیرانداز این تفنگ چند دوره قهرمانی مسابقات باشگاهی و یک دوره مسابقات نشنال آفریقای جنوبی با این تفنگ را داشت. این فرصتی مناسب بود که در میدان مسابقات ، تجربه ای در این مورد داشته باشیم. 

امتیاز ۲۵۰ کامل آقای علیرضا مومن زاده در این کلاس و با تفنگ اشتایر از نتایج مثبت این رقابت ها بود. برای ما استفاده از این ترکیب لوله و ساچمه و قدرت ۲۷ ژول که اولین تجربه میدانی ما بود ، نتیجه خوبی حاصل شد. قبل از این مسابقات نسبت به خرید لوله پلی گونال اقدام کرده بودم که در مقاله ای مجزا تجربیات در این رابطه را به اشتراک خواهم گذاشت . 

لوله های پلی گونال در کالیبرهای ۵٫۵ و ۶٫۳۵ :

از لوله های پلی گونال لوتار والتر در کالیبر ۵٫۵ میلیمتر و در کلاس ۵۰ متر مسابقات اکستریم بنچ رست AOA استفاده می شود. محصولات RAW در بین دیگر سلاح ها بیشترین استفاده از این نوع لوله برای مسابقات اکستریم بنچ رست را در دو کالیبر۵٫۵ و ۶٫۳۵ داشته اند. برندهای دیگری نیز مثل RTI و بروکوک مدل Bantam HP نیز از لوله پلی گونال ۵٫۵ میلیمتر و سفارشی LW  بروی محصولات جدید خود استفاده می کنند.

کمپانی دایستیت نیز بر روی محصولات جدید خود مثل Redwolf در سری های HP و سافاری از لوله های جدیدی بر مبنای خانکشی پلی گونال استفاده کرده اند. این نوع لوله ها برای رسیدن به سرعت بالا و ساچمه های سنگینی مثل JSB 25 گرینی طراحی شده اند.

نتایج این رقابت ها در کلاس ۵۰ یارد و ۷۵ یارد که تیراندازان از این تفنگ ها استفاده کرده اند ، نشان می دهد که برای غلبه بر باد و دقت بیشتر استفاده از ساچمه های سنگین مثل ۲۵ گرینی مانستر نیازمند لوله هایی است که بتوان سرعت بیشتری نیز به پرتابه داد. در کالیبر ۶٫۳۵ ، سرعت مناسبی مثل ۳۲۰ متر بر ثانیه برای ساچمه JSB 25 گرینی لازم است. 

تصویر پایین ، سه نفر برتر کلاس ۵۰ یارد مسابقات اکستریم بنچ رست ۲۰۱۹ هستند. نفر اول از تفنگ RTI با لوله پلی گونال ، نفر دوم از RAW  با لوله پلی گونال و در نهایت نفر سوم نیز از دایستیت ردولف با لوله جدید این شرکت استفاده کرده بودند. 

نتیجه اجمالی

تمامی بررسی هایی که تیراندازان کشورهای مختلف در استفاده از لوله های پلی گونال و ساچمه JSB 13.4 گرینی مانستر داشته اند یک نتیجه مشترک دارند. دقت مطلوب با این ساچمه در فضای باز و هوای بادی نسبت به لوله های ۱۲ خان ! این موضوع در بنچ رست ۲۵ متر به صورت مشهودی در نتایج رقابت ها قابل بررسی است. 

تنها استفاده از لوله پلی گونال لزوما به معنی رسیدن به دقت عالی و مطلوب نیست. تنظیم سرعت مناسب که گاه چند متر بر ثانیه در یک تفنگ و یا لوله به لوله دیگر هم تاثیر گذار است و بچ نامبر مناسب ساچمه با لوله ، نیازهای اصلی برای رسیدن به نتیجه است.

لوله های پلی گونال لوتار والتر در کالیبر ۴٫۵ و ۵٫۵ میلیمتر ۶ خان بوده و توییست ریت ۱٫۱۷٫۷ را دارند. بیشتر تیراندازان از این لوله با سرعت متوسط ۲۳۷ تا ۲۴۷ متر بر ثانیه برای ساچمه ۱۳٫۴ گرینی استفاده می کنند. این محدوده سرعتی است که بیشتر تیراندازان با آن امتیازات خوبی در تمرین و مسابقات بدست آورده اند. 

نتایج بررسی های برخی تیراندازان که به صورت علمی تر به موضوع پرداخته اند ، بالستیک بهتری را در سرعت های بالا با لوله پلی گون و ساچمه ۱۳ گرین مانستر نشان می دهد. این نتیجه در مقایسه با ساچمه ای مثل ۱۰٫۳ گرینی هوی و همچنین لوله های ۱۲ خان می باشد. نتایج میدانی نیز این موضوع را تصدیق می کند. 

بر طبق بررسی هایی که داشتم می توان گفت ، لوله های پلی گونال نصب شده بر روی تفنگ های سفارشی مثل Thomas و یا RAW ، نتایج متفاوت و بهتری نسبت به لوله های خام داشته اند. البته این موضوع گاها برعکس هم بوده و بنا به نظر یکی از تیراندازان مطرح ، این به بچ نامبر ساچمه مرتبط بوده و ممکن است در هر لوله نتیجه متفاوتی حاصل شود. 

در مسابقات ۲۰۱۵ آقای Mazzolari تیرانداز ایتالیایی در کلاس هوی ورمینت با تفنگ FWB P70 و لوله کارخانه ولی با ساچمه ۱۳ گرین مقام اول را کسب کرد. این تیرانداز تا به امروز از همین تفنگ در مسابقات WRABF در کلاس HV استفاده می کند. همچنین سایر تیراندازان تیم ایتالیا از تفنگ هایی مانند FWB800X FT و والتر با قدرت ۲۰ ژول و ساچمه ۱۳ گرینی و لوله کارخانه استفاده می کنند. در بیشتر مسابقات نتایج این تیراندازان در حد مطلوبی بوده است.  تیراندازانی هم هستند که به استفاده ازاین نوع لوله به دیده تردید نگاه می کنند!