انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

انتخاب و دسته بندی ساچمه

تیراندازی بنچ رست یک رشته از ورزش تیراندازی است که بر پایه دقت بالای تجهیزات و تیراندازی دقیق به هدف همراه با مهارت تیرانداز استوار شده است. رسیدن به این دقت شامل فاکتورهای فراوانی است که مهمات مصرفی برای سلاح مورد استفاده یکی از آنهاست. در بنچ رست تفنگ بادی نیز ساچمه های مورد استفاده می توانند نقش مهمی در رسیدن به دقت لازم برای تیرانداز داشته باشند. انتخاب ساچمه و دسته بندی یا اصطلاحا سورت کردن ساچمه ها بخشی از فرآیند رسیدن به دقت لازم در تیراندازی بنچ رست است. 

اشکال مختلف ساچمه 

ساچمه ها در مدل و شکل های مختلفی با اهداف متفاوتی تولید می شوند. ساچمه های شکاری ( Hunting) معمولا با نوک تیزتر در بخش سر ساچمه هستند و آلیاژ مورد استفاده سنگین تر و سخت تر نسبت به ساچمه های رقابتی است. ساچمه های مورد استفاده در بنچ رست بادی و دیگر رشته های رقابتی فضای باز مانند فیلدتارگت معمولا دارای شکل گنبدی در بخش هد یا سر ساچمه هستند. این نوع ساچمه ها به شکلی که به نام ساچمه های دیابلو معروف هستند ، ساخته می شوند.

ساچمه های دیابلو دارای یک دنباله پهن تر هستند ، بدنه ساچمه در مرکز یا کمر ساچمه نازک تر بوده و بخش سر یا هد ساچمه را از دنباله جدا می کند. نمونه ای از سه نوع ساچمه دیابلو را در شکل زیر می بینید. این شکل از ساچمه ها در ساختمان ساچمه های سر تخت مورد استفاده در رقابت های داخل سالن سلاح های بادی و ساچمه های شکاری نیز استفاده می شود. شکل خاص این ساچمه ها به آن در زمان پرواز و خروج از لوله سلاح ، ثبات و پایداری مناسبی می دهد.

انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

 

شکل قرار گیری ساچمه های دیابلو در داخل لوله تفنگ 

انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

 

این نوع ساچمه ها در دو نقطه از بدنه خود با سطح داخلی لوله در تماس است ، بخش هد یا سر ساچمه و انتها (دامنه). اندازه انتهای ساچمه یا همان دامنه آن (Skirt) ، بزرگتر از اندازه کالیبر لوله است تا امکان تجمع هوای فشرده در پشت ساچمه ایجاد و باعث حرکت ساچمه به سمت خارج از لوله شود. در حالی که سر ساچمه باعث تجمع هوا نمی شود ، هد ساچمه به عنوان هدایت کننده عمل می­کند. هم می ­تواند در بخش های برجسته خان لوله قرار گیرد و هم بخش شیاری آن ؛ اگر جای خان تفنگ بر روی بخش سر ساچمه باقی مانده باشد ، به این معنی است که سر ساچمه بر روی شیارها قرار گرفته است.

انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی


چگونه ساچمه مناسب برای تفنگ خود را انتخاب کنیم.

با این مقدمه کوتاه در خصوص ساختمان ساچمه های مورد استفاده در تیراندازی رقابتی و آشنایی کلی با ساچمه ها و عملکرد آنها در لوله تفنگ ها ، به سراغ موضوع اصلی می رویم. اهمیت داشتن تناسب و دقت یک نوع ساچمه با لوله تفنگ و کالیبر آن یکی از دلایل اصلی است که تیراندازان بدنبال انتخاب ساچمه مناسب و در نهایت دسته بندی کردن آنها هستند. 

انتخاب ساچمه مناسب 

شاید چهار یا پنج کمپانی سازنده معتبر و شناخته شده ساچمه باشند که بتوان از تولیدات آنها در رقابت های تیراندازی استفاده کرد. مانند JSB ، H & N ، RWS و Crossman . این تولید کننده ها ساچمه ها را با نام و نشان تجاری خود به فروش می رسانند ولی در عین حال به توزیع کنندگان دیگری محصولات خود را می فروشند که آنها نیز تحت نام تجاری خود در مدل و اندازه های یکسان با تولید کننده اصلی عرضه می کنند. اینکه کیفیت ساچمه های این توزیع کننده ها مانند ساچمه های اصلی است نیز موضوع قابل بحثی خواهد بود. به عنوان مثال ایرآرمز قالب های خود در جی اس بی را برای بیشتر مدل ها دارد ، زمانیکه شما ساچمه های ایرآرمز را می خرید ، می توانید اطمینان داشته باشید که ساچمه ای با کیفیت خریداری می کنید.

برخی مدل های ساچمه دارای الیاژ نرم تر و نیز در قسمت دامنه (اسکیرت) نازک تر هستند. لبه های نازک تر زمانی که ساچمه با فشار هوا در لوله حرکت می کند به صورت بهتری با خان لوله درگیر می شوند. انتهای لبه اسکیرت ها در ساچمه های با کیفیت با ظرافت و تمیزی خاصی است. توجه به اسکیرت و تمیزی آن یا عدم آسیب دیدگی ساچمه ها برای انتخاب مهم است. در ساچمه هایی مانند JSB ، دامنه ها در سری های مختلف ممکن است به علت تغییر قالب ها دارای شکل متفاوتی باشند. توجه به این موضوع نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.

انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

شماره سری یا بچ ساچمه (Bach به چه معناست؟

ساچمه های کالیبر ۴٫۵ میلیمتر معمولا در اندازه هدسایزهای ۴٫۵۰ تا ۴٫۵۳ تولید می شوند. اندازه کالیبر در لوله های مختلف یکسان نیست بنابراین ممکن است هر لوله ای با یک اندازه هد ساچمه نتیجه بهتری داشته باشد. اولین قدم برای انتخاب ساچمه ها توجه به سری و کد تولید این محصولات است.

از آنجاییکه ساچمه های JSB مورد استفاده زیادی در بین تیراندازان بنچ رست دارد به برخی مشخصه های بسته بندی این برند اشاره می کنیم تا فرآیند انتخاب شما راحت تر شود. در شکل زیر شما می توانید سه عدد یا شماره را بر روی برچسب پشت قوطی ساچمه های JSB تشخیص دهید :

 Ø§Ù†ØªØ®Ø§Ø¨ و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

این اعداد به چه مفهومی است ؟

عدد اول : ۴۲۵۶۶۷۱۷

عدد دوم : ۰

عدد سوم :  ۴٫۵۲

حال به بررسی هر کدام از این اعداد می پردازیم.

– عدد اول را به چند بخش تقسیم می کنیم :

۴۲ : شماره دستگاه قالبی که برای ساخت ساچمه استفاده شده است.

۵۶ : شماره اختصاصی متصدی تولید

۶۷ : شماره اختصاصی مسئول کنترل کیفیت

۱۷ : سال تولید که اینجا ۲۰۱۷ است.

– خوب حال به بررسی عدد دوم می رسیم که در این نمونه عدد ۰ است : 

این عدد نشان دهنده سری تولید است.

– عدد سوم ۴٫۵۲ : این عدد نشان دهنده هدسایز ساچمه است.

انتخاب ساچمه و آزمایش دقت

در این رابطه سعی کنید از ساچمه ای که قصد بررسی آن را دارید یک بسته خریداری کنید و در محیط بیرون با آن تمرین کنید ( هوای کالم و یا سرعت وزش باد آرام) و ببینید امتیاز بدست آمده چقدر است. در صورتی که امتیازات ۲۴۵ و یا بالاتر کسب کردید ، گروه تیر مختلفی با آن بگیرید. در صورتیکه گروه تیرها از محدوده امتیاز ۹ و کمی بیرون از آن خارج نشدند می توانید بررسی های بهتری را در محیط بسته ( ایندور) داشته باشید.

در صورت امکان حتما در یک محیط بدون باد این مرحله را انجام دهید. عواملی مثل جریان باد می تواند بر روی محل برخورد ساچمه تاثیر گذاشته و شما را گیج کند. در غیر اینصورت آزمایش ها را در یک محیط ایندور و مسقف انجام دهید. ابتدا گروه تیر با تعداد ۵ شلیک برای چندین نوبت داشته باشید. اگر اندازه گروه تیرها بر روی هدف بنچ رست ۲۵ متر از حلقه ۹ تجاوز نکردند ، به سراغ مرحله بعدی بروید.

در این مرحله گروه تیرهایی با ۱۰ شلیک داشته باشید و نتایج باید تقریبا نزدیک به گروه تیرهای ۵ شلیک شما باشد. در صورت کسب نتیجه مناسب در مرحله پایانی گروه تیرهایی با ۲۵ شلیک داشته باشید. در این حالت همه شلیک ها باید در محدوده دایره قرمز مثل شکل زیر باشد.

انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

برای انتخاب ساچمه در این مرحله ممکن است لازم باشد که از سری های موجود بازار چند بسته خریداری نمایید. اگر خوش شانس باشید ممکن است با یک سری خاص به نتیجه سریعی برسید. از اطلاعات و تجربیات تیراندازانی که از مدل تفنگ شما دارند ، استفاده کنید. البته لوله هر تفنگ بادی حتی در یک مدل مانند اثر انگشتان یک دست نتایج متفاوتی با یک نوع ساچمه دارند.ولی در بیشتر اوقات نتایج نزدیک بهم هستند. 

بعد از اینکه مطمئن شدید ساچمه مورد استفاده نتیجه خوب و دلخواه شما را دارد ، از سری مذکور به اندازه کافی خریداری کنید. ممکن است تفنگ شما با کالیبر یکسان ولی سری تولید دیگری ، نتیجه خوب قبلی را نداشته باشد. این فرآیند کمی خسته کننده است ولی وقتی می دانید که نتیجه آن کسب امتیاز خوب و اطمینان از شلیک هاست ، مطمئنا آن را تا گرفتن نتیجه ادامه خواهید داد.

در زمان تمرین ها در باشگاه یا در میدان مسابقات ، گوش و چشم خود را باز کنید و ببینید چه ساچمه ای بهترین نتیجه را برای تفنگ های مشابه تفنگ شما برای تیراندازان دیگر داشته است. تولید کننده هایی مانند JSB معمولا سری های مختلفی را در زمان های متفاوت توزیع می کنند و باید نسبت به این موضوع هوشیار باشید. زمانیکه خواستید سری ساخت جدیدی را امتحان کنید فرآیند قبلی را باید تکرار کنید.

 


ابزار های دسته بندی ساچمه

تیراندازان از ابزار های متفاوت و روشهای مختلفی برای دسته بندی ساچمه استفاده می کنند. دو نوع دسته بندی ساچمه مرسوم است :

دسته بندی وزنی و اندازه کالیبر یا همان هد سایز ساچمه.

دسته بندی وزنی

 معمولا ساچمه های با کیفیت مانند JSB یا AA هم دارای پراکندگی وزنی هستند که در تیراندازی دقیق مثل بنچ رست می تواند در نقطه برخورد و حتی سرعت خروجی ساچمه موثر باشد. برخی سری ها دارای پراکندگی کم و نزدیک بهم هستند و برخی سری ها ممکن است دارای پراکندگی وزنی بیشتری باشند. در این رابطه چک و وزن کردن یک قوطی نمونه یا مقدار مشخصی از یک قوطی انتخاب شده می تواند مفید باشد. برای وزن کردن معمولا از ترازوهای دیجیتال با دقت بالا استفاده می شود. در بازار می توانید نمونه های مختلفی از آنها را ببینید ، مهم این هست که دقت آنها بسیار خوب و مطلوب باشد.

انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

به طور مثال در نمودار زیر که مربوط به ساچمه JSB 8.44 گرینی است ، تعداد پراکندگی وزنی در یک تعداد خاص ساچمه را مشاهده می کنید :

انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

دسته بندی هد سایز 

 بر اساس تجربیات تیراندازان و آزمایش های انجام شده این نوع دسته بندی ( سورت ساچمه) تاثیر بیشتری نسبت به دسته بندی وزنی دارد. با توجه به اطلاعاتی که در بخش اول مقاله نیز آمده است ، هد ساچمه باعث هدایت درست ساچمه در زمان شلیک و خروج از لوله می شود. در یک قوطی ساچمه که اندازه کالیبر آن به طور مثال ۴٫۵۱ بوده و این سری و هدسایز با لوله سلاح شما تطبیق خوبی دارد ، می تواند ساچمه هایی با هدسایز متفاوت نیز وجود داشت باشد. شاید تعداد آنها اندک باشد ولی وقتی قرار است ۲۵ شلیک دقیق داشته باشیم و هر امتیاز یا یک امتیاز ۱۰X می تواند رتبه ما را جابجا کند ، نیاز است تا این دسته بندی نیز انجام شود.

البته استثناهایی هم وجود دارد و ممکن است برخی سری های ساچمه ، پراکندگی اندازه هدسایز کمتر یا در نهایت خیلی نزدیک بهم داشته باشند. همه این موارد باید در مرحله انتخاب ساچمه مد نظر قرار گیرد. روش من این است که پس از انتخاب یک سری خاص ساچمه ، یک قوطی یا تعدادی به عنوان نمونه آماری را با ابزار دسته بندی هدسایز بررسی می کنم. سپس هدسایزهای مختلف را در شرایط و محیط ایندور تست می کنم. هدسایزی که بیشترین دقت و با کمترین جابجایی برخورد داشته باشد را به عنوان کالیبر اصلی انتخاب می کنم.

برای این منظور با هر کدام از هدسایزهای بدست آمده در چند نوبت گروه تیر گرفته و بعد بر روی کارت هدف نیز شلیک می کنم. در صورت وجود جابجایی محل برخورد نامتعارف در مرحله بعدی این هدسایزها را از بسته ساچمه جدا می کنم. پیش از هر کاری از سلامت فنی و عملکرد تفنگ خود مطمئن شوید. برای گرفتن گروه تیر و شلیک به اهداف از رست و کیسه شن مناسب استفاده کنید. در غیر اینصورت زمان و پول خود را هدر خواهید داد. 


ابزار های دسته بندی (سورت) ساچمه

دستگاه Pellet Air gauge ساخت آقای Dan Brown یکی از تیونرهای تفنگ های بادی ایالات متحده :

انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

در ابزار زیر نیز از گیج های بسیار دقیق و قطعات ظریف جهت اندازه گیری اندازه هد ساچمه استفاده شده است :

انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

یکی دیگر از ابزار های ساده و کارامدی که توسط تیراندازان اسلونی ساخته شده است :

انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

 

پلت گیج (Pellet gauge)

انتخاب و دسته بندی ساچمه در بنچ رست تفنگ بادی

یکی دیگر از ابزار های دسته بندی هد سایز که در چند سال اخیر توسط شرکت کنندگان مسابقات تیراندازی استفاده شده ، Pellet Gauge است. 

پیشهاد مطالعه : معرفی PELLET GUAGE ابزار دسته بندی ساچمه

خوب ، پس از دسته بندی هدسایز و وزن ساچمه و آماده شدن ساچمه ها ، نیاز است تا این ساچمه ها را به صورت مطلوبی در ظروف یا قوطی هایی که محافظ کافی از آنها به عمل می آورد قرار دهید. این ظروف که معمولا به نام Pellet Holder شناخته می شوند می تواند به صورت تجاری تهیه شود و یا با اندکی ابتکار توسط خود شما نیز ساخته شود.

استفاده از اسفنج و یا موادی مانند آن در بخشی که ساچمه ها قرار می گیرد می تواند محافظت خوبی از هد و دامنه ساچمه داشته باشند. با این وجود در زمان تیراندازی تمرینی یا مسابقه همیشه ساچمه ها را با در یک نگاه کوتاه چشمی از نظر آسیب دامنه چک کنید و سپس تفنگ ساچمه گذاری کنید. نمونه ای از ظروف نگهداری ساچمه های سورت شده که توسط تیراندازان ساخته شده است. 

 

 

گردوآوری و ترجمه : صادق قرنجیکی

3 پاسخ

  1. سلام
    به نظر من که ۲۰ساله دارم تیراندازی میکنم ساچمه تفنگ بادی شهاب از نظر کیفیت در بالاترین ساچمه های ایرانی هست
    قیافه یا بسته بندی شاید برای بعضی ها مهم باشه اما کیفیت به نظر من مهمتره که این کیفیت با دقت و گرین مناسب را فقط ساچمه شهاب در بین ساچمه اای ایرانی داره

    1. بعد از مدتی خان اولیه تفنگ خراب میشه ودرست به حذف نمی زنه التالتشم ساچمه های بونجله

  2. بعد از مدتی خان لولیه تفنگ خراب میشه ودرست به حدف نمی زنه ساچمه های بونجله بایس خرابش هست،

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ورود

عضویت

این زمینه الزامی است.
این زمینه الزامی است.
این زمینه الزامی است.