آشنایی با تیراندازی F-Class

پایه گذار رشته تیراندازی F-class ، تیرانداز کانادایی آقای George Farquharson (کلمه F در F-class برگرفته از نام خانوادگی ایشان می باشد) است، که در دهه ی ۹۰ میلادی به معرفی و ترویج این رشته از تیراندازی اقدام نمود. ایده ی آقای فارکورسن برای استفاده از رست و دوربین در مسابقه برای جذب بیشتر تیراندازان لانگ رنج بوده که آشنایی بیشتری با دوربین، رست و کیسه های شن (سندبگ) نسبت به شکاف درجه، اسلینگ (Sling) و جلیقه های رایج در مسابقات سنتی تفنگ های High Power داشتند (سلاح هایی با انرژی دهانه ی بیشتر از ۲۰۰۰ فوت بر پاوند ، سلاح High Power محسوب می شود).

در سال ۲۰۰۵ این رشته رسماً وارد مسابقاتNRA ( اتحادیه ملی سلاح های رایفل آمریکا) گردید. مدیر سابق بخش NRA High Power Rife ، خانم Janet Raab  در این زمینه می گوید : ” تیراندازی F-Class به دلیل چالش هایی که در قالبی نسبتاً ساده و مفرح برای تیراندازان لانگ رنج فراهم می کند، بیشترین سرعت رشد را بین کلاسهای مختلف مسابقات High Power دارد.”

اصول تیراندازی F-Class

رقابت های F-class در فواصل ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ یارد و فقط در حالت درازکش (Prone) برگزار می گردند. این رشته شامل دو ماده (کلاس) مسابقاتی F/TR(F-Target Rifle) و F-Open می باشد. 

در کلاس F/TR ، تنها سلاح های کالیبر ۲۲۳ رمینگتون و ۳۰۸ وینچستر (.۲۲۳ Rem و .۳۰۸ Win) مجاز بوده و استفاده از دوپایه ( نه رست های قابل تنظیم جلو) و ریربگ به عنوان رست عقب (ریربگ به کیسه شنی که برای قرارگیری با ثبات انتهای سلاح استفاده می کنند، گفته می شود) مجاز می باشد. حداکثر وزن مجاز برای سلاح با تمامی متعلقات ( دوربین ، دوپایه و … ) ۱۸٫۱۸ پاوند ( ۸٫۲۴۵ کیلوگرم) می باشد.

در کلاس F-Open استفاده از سلاح هایی با هر کالیبر تا حداکثر ۰٫۳۵ (۸٫۸۷ میلیمتر) ، و وزن ۲۲ پاوند ( ده کیلوگرم) مجاز است. عرض بخش جلویی قنداق (بخشی که بر روی رست قرار می گیرد) حداکثر تا سه اینچ مجاز می باشد. می توان از رست قابل تنظیم جلو (با سه پایه) و ریربگ استفاده نمود. استفاده از مازل بریک در هیچ یک از این دو کلاس مجاز نمی باشد.

گاهی تیراندازان F-class را می بینیم که در رقابت های Palma و لانگ رنج نیز شرکت می کنند. هر چند که رقابت های مختص F-class مانند U.S. NRA F-Class National Championships نیز برگزار می گردند.

اغلب رقابت های F-class ، در بردارنده ی یک راند ( یا تعداد بیشتر) ۱۰ تا ۲۰ شلیک، در فواصل ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ یارد می باشند. گاهی هم همانند رقابت های Palma برگزار می گردند که شامل سه راند با ۱۵ شلیک رکورد ( با ثبت امتیاز) در هر یک از فواصل ۸۰۰ ، ۹۰۰ و ۱۰۰۰ یارد می باشند.

تارگت های مورد استفاده

در اوایل پیدایش F-class ، تیراندازان این رشته از تارگت های استاندارد NRA MR (mid-range) و NRA LR (long-range) استفاده می کردند. اما به مرور مشخص شد که حلقه ی امتیازی X با اندازه ۱ MOA و حلقه ی امتیازی ۱۰ با اندازه ۲ MOA در این تارگت ها ، برای بسیاری از تیراندازان زبده، آسان می باشند. بدین ترتیب از سال ۲۰۰۷ ، اهداف جدید MR-FC و LR-FC ، با قطر حلقه ی امتیازی X با اندازه ی ۰٫۵ MOA و حلقه ی امتیازی ۱۰ با اندازه ی ۱ MOA ، رسماً به کار گرفته شد. البته ابعاد کلی و رنگ اهداف تغییری پیدا نکردند.

 

شرکت در مسابقات F-Class

شرکت در این رقابت ها و مهم تر از آن “لذت بردن” از این ورزش، هیچ لزومی به هزینه های گزاف برای خرید سلاح تارگت ندارد. برای کلاس F/TR ، هر سلاحی با کالیبر ۲۲۳ رمینگتون و ۳۰۸ وینچستر با دقت قابل قبول و لوله ی ۲۴ اینچ یا بلندتر ، جوابگو خواهد بود.

بسیاری از تیراندازان از سلاح های معمول، ساخت کمپانی های Remington ، Ruger ، Savage یا Winchester با لوله های سنگین ، برای رقابت در این رشته استفاده می کنند. قیمت این سلاح ها معمولاً حدود هزار دلار یا کمتر بوده و قابلیت کسب گروه تیر ۱ MOA در ۱۰۰۰ یارد با مهمات خوب را دارا می باشند.

سلاح های سفارشی F-class معمولاً ترکیبی از یک اکشن (به مجموعه قسمت های هر سلاح که کار بارگزاری فشنگ، آتش و خروج پوکه را انجام می دهند، اکشن گفته می شود. به عبارتی همان کپ و گلنگدن) سینگل شات – بدون خشاب ، یک لوله ی مچ گرید با طول ۲۸ تا ۳۲ اینچ و ماشه ی قابل تنظیم از ۱۲ تا ۳۲ اونس (حدودا از ۳۵۰ تا ۹۰۰ گرم) به همراه قنداق لمینیت، سنتیک یا آلومینیومی می باشند. قنداق های مخصوص کلاس F-Open معمولاً دارای قسمت جلویی (بچه قنداق) عریض سه اینچی با کف صاف و تخت (برای قرار گیری بهتر روی رست همانند قنداق های بنچ رستی) و قسمت عقبی با کف صاف و موازی با محور مرکزی لوله (Bore Axis) برای کنترل بهتر عقب نشینی (لگد) سلاح می باشند.

اغلب سلاح های معمولی ۲۲۳ رمینگتون و ۳۰۸ وینچستر را می توان به راحتی با نصب یک دوپایه، برای کلاس F/TR  بکار برد. برای تبدیل این سلاح ها برای بکارگیری در کلاس F-open نیز می توان از آداپتورهایی مثل آداپتور برند  Sinclair Forend Benchrest Adapter که یک صفه یک اینچی متصل شونده به جلوی قنداق برای ثابت کردن سلاح روی رست جلو می باشد، استفاده کرد. (تیراندازان بنچ رست سالهاست از این مدل آداپتور و صفحات سه اینچی بر روی تفنگ های تارگت استفاده می کنند)

کمپانی Savage ، دو مدل تولید انبوه برای F-class شامل Model 12 F/TR با کالیبر ۳۰۸ وینچستر و Model 12 F با کالیبر ۶٫۵-۲۸۴ Norma عرضه کرده است. هر دوی این سلاح ها دارای اکشن سینگل شات، لوله های سنگین و قطور با جنس Stainless Steel و ماشه های قابل تنظیم خاص کمپانی Savage با نام Accu-Triggers  با قبلیت تنظیم از ۱۶ اونس تا ۲ پاوند (۱۷۰ تا ۹۰۰ گرم) می باشند. قنداق Model 12 F دارای بچه قنداق عریض سه اینچی و قسمت عقبی با کف صاف جهت قرار گرفتن بهتر روی سندبگ می باشد. قیمت هر دوی این مدلها نسبتاً مناسب و از ۱۵۳۸ تا ۱۶۴۸ دلار بوده و هر دو با مهمات لود شده، قابلیت دستیابی به دقت ۰٫۵ MOA را دارا می باشند.

 

کالیبر و مهمات

تمام لودهای F-class یک نقطه ی مشترک دارند : همگی از مرمی های هالوپوینت Hollow Point Boat tail    Match Bullets با ضرایب بالستیک بالا استفاده می کنند. ضریب بالستیک به صورت عددی، معمولاً کمتر از ۱٫۰ که بیانگر عملکرد آیرودینامیکی مرمی است، بیان می گردد. هر چه این عدد بالاتر باشد، توان حفظ سرعت مرمی بهتر و افت و انحراف ناشی از باد، کمتر خواهد بود. به صورت کلی، ضریب بالستیک بین ۰٫۴۵ تا ۰٫۵ و یا بالاتر، سرعت دهانه ی حداقل ۲,۶۵۰ fps ( 807 متر بر ثانیه) برای نگه داشتن سرعت مرمی در محدوده ی فراصوت (Supersonic) تا هزار یارد مطلوب می باشد.

لودهای F/TR برای .۲۲۳ Rem ، غالباً از مرمی های ۷۵ تا ۹۰ گرین با قطر .۲۲۴ اینچ استفاده می کنند. لودهای ۳۰۸ win ، برای F/TR غالباً از مرمی های ۱۷۵ تا ۲۱۰ گرینی کالیبر ۳۰ بهره می برند.

کالیبرهای رایج در F-Open غالباً طیفی از ۶mm ( مانند ۶mm BR ، ۶XC و .۲۴۳ win ) تا کالیبرهای .۳۰ مگنوم می باشند. یکی از محبوب ترین این کالیبرها .۲۸۴-۶٫۵ می باشد که زمانی به عنوان Wild cat محسوب می شدند. با نک داون Neck down (کم کردن اندازه ی سر پوکه برای یک مرمی با کالیبر کوچک تر) ، پوکه ی کالیبر .۲۸۴ win برای مرمی با قطر .۲۶۴ اینچ ساخته می شود. علت محبوبیت این کالیبر را می توان تنوع زیاد مرمی های کالیبر ۶٫۵mm با ضرایب بالستیک بالا، حجم قابل قبول پوکه برای رساندن سرعت مرمی به محدوده ی ۳۰۰۰ fps و عقب نشینی کمتر سلاح نسبت به کالیبرهای مگنوم دانست. البته نقطه ضعف آن نیز ، کاهش عمر مفید لوله به اندازه ی ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ شلیک می باشد.

عملکرد عالی و طیف وسیع مرمی های با کیفیت با قطر .۲۶۴ اینچ ، موجب محبوبیت دیگر کالیبرهایی همچون Swedish ۶٫۵*۵۵  و .۲۶۰ Rem  و ۶٫۵ Creedmoor هورنادی شده است. مهمات کارخانه ای کالیبر ۶٫۵ Creedmoor با مرمی ۱۴۰ gr A-Max و سرعت دهانه ی حدود ۲۹۰۰ fps  با لوله ی ۳۰ اینچی، قابلیت ایجاد گروپ هایی ۰٫۵ MOA یا حتی کمتر را با یک سلاح تارگت دارا می باشند.

دوربین

شاید بتوان گفت، دوربین مورد استفاده در تیراندازی F-Class به اندازه ی خود تفنگ حائز اهمیت می باشد. چرا که برای مورد اصابت قرار دادن هدف، ابتدا باید آن را ببینید.

دوربین های رایج و محبوب بین تیراندازان F-Class ، اغلب دوربین های بسیار با کیفیت و با تیوب ۳۰ میلیمتری یا بزرگ تر ، طبلک های مخصوص تیراندازی تارگتینگ با دامنه ی تنظیمات برد (Elevation) حداقل ۴۰ MOA ، رتیکل های مخصوص تیراندازی تارگت و دامنه ی بزرگنمایی ۴٫۵X-14X تا ۱۲X-42X هستند.

 دوربین های نایت فورس و لئوپولد از رایج ترین دوربین های مورد استفاده تیراندازان در مسابقات F-class هستند. البته سایر برندهای با کیفیت نیز برای این منظور مناسب می باشند. دوربین هایی مانند مارچ ، اشمیت و بندر، سایترون ، دلتا و ورتکس از دیگر برندهای مورد استفاده در این رشته هستند.

دوربین هایی با بزرگنمایی ثابت از ۲۰X تا ۴۵X ، همانند دوربین هایی که دربنچ رست استفاده می شوند نیز در تیراندازی F-class قابل استفاده هستند. این دوربین ها معمولا سبک تر از دوربین هایی با زوم متغیر هستند و در شرایطی که برای رساندن وزن سلاح به حد مجاز کلاس به طور مثال F/TR نیاز به حذف موارد اضافه باشد، ترجیح داده می شوند.

رست و دوپایه

بسیاری از تیراندازان F/TR از دو پایه های بسیار رایج برند Harris استفاده می کنند. برندهایی همچون Sinclair ، Parker-Hale ، Versa-Pod و SEB Joy-pod از دیگر انتخاب های موجود برای تیراندازان می باشند. برای تیراندازان F-Open ، رست جلو معمولاً به شکل یک رست سه پایه همانند رست SEB در مدل های Mini و Neo ، Caldwell ، Sinclair و … می باشد. رست عقب یا همان ریربگ که در هر دو کلاس مشابه است، غالباً به شکل یک کیسه شن بوده که هر چه سنگین تر و قوام محکم تری داشته باشد، بهتر خواهد بود.

با اینکه رست های سه پایه ی جلو بین تیراندازان F-Open بسیار محبوب هستند، هر نوع رست بدون قابلیت تنظیم مکانیکی ، حتی یک پتو یا کاپشن تا شده نیز مجاز می باشد. توجه کنید که استفاده از رست جلو و عقب در F-class ، الزامی نمی باشد و برخی تیراندازان فقط از اسلینگ استفاده می کنند.

تجهیزات و لوازم جانبی

رقابت در F-class ، نیازمند یک سلاح دوربین دار با دوپایه یا رست جلو، عینک و گوشی محافظ ، پرچم ایمنی نشان دهنده ی خالی بودن چمبر سلاح، ریربگ و مهمات می باشد. هر چند تجهیزات جانبی دیگری نیز وجود دارند که می توانند کار را برای تیرانداز، ساده تر کنند. همانند زیرانداز برای تیراندازی، دوربین اسپوتینگ، تایمر، بادسنج دستی.

ابزار بسیار مفید دیگر، دفتری برای ثبت اطلاعات تیراندازی (logbook) همانند دفترهای کمپانی  F-Class book from Impact Databooks ، برای این منظور می باشد که به تیرانداز اجازه ی طرح ریزی هر شلیک به صورت جداگانه و یا با توجه به شرایط غالب لحظه ی شلیک و متعاقباً پیش بینی محل اصابت را می دهد.

 

 

مهارت های F-Class

علاوه بر اجرای بی نقص اصول پنج گانه ی تیراندازی ( نشانه گیری، حفظ ثبات حین نشانه گیری، کنترل تنفس، ماشه کشی و نگه داشتن ماشه بعد از چکاندن) ، بادخوانی مهم ترین مهارت در تیراندازی F-Class می باشد. بادسنج، پرچم های میدان تیراندازی، سراب (Mirage) و حتی خورده علف های روی زمین میدان، برای خواندن وضعیت باد استفاده می شوند.

 با استفاده از جدول بالستیک میزان تنظیمات لازم Windage برای هر مسافتی را بدست آورد. هر چند به دلیل تغییر مکرر سرعت و جهت بادهای جانبی (Cross winds) در ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ یارد و حتی بین دو شلیک متوالی، فقط با تمرین مداوم است که مهارت بادخوانی یک تیرانداز به کمال خود می رسد.

اگر به تازگی وارد این رشته شده اید، نگران نباشید! داوران و دیگر تیراندازان شرکت کننده در رقابت ها، تمام مسائل لازم را به شما توضیح خواهند داد تا اولین تجربه ی F-Class شما، تجربه ای بسیار خوب باشد. چنانچه با تیراندازی High Power ( سلاح های ۳۰۸ ، ۲۷۰و … موجود در ایران ) آشنا باشید، به راحتی می توانید خود را با تیراندازی F-Class تطبیق دهید. مطمئن باشید اولین باری که به سمت هدفی بسیار کوچک که هدف قرار دادن آن ناممکن به نظر می رسد، شلیک کرده و گلوله را به مرکز هدف بنشانید، دیگر F-Class را رها نخواهید کرد.


ترجمه : دکتر امین کر 

ویرایش و آماده سازی : صادق قرنجیکی 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ورود

عضویت

این زمینه الزامی است.
این زمینه الزامی است.
این زمینه الزامی است.