برگزیدن شش کالیبر برتر برای هر رشته و دیسیپلین تیراندازی، کاری است بسیار دشوار که می تواند موجب ناراحتی بسیاری از خوانندگان این مقاله گردد! قبل از آنکه هر ادعایی در خصوص یک کالیبر طرح کنم، بهتر است ابتدا مشخصات یک کالیبر برای قرار گرفتن در این لیست را مشخص کنیم.
برای شروع، تمام کالیبرهای مطرح شده در این مقاله، دارای این پیش نیازها می باشند :
- فراوان و در دسترس بودن هر کالیبر به صورت مهمات کارخانه ای آماده،
- با کیفیت و متناسب با کاربری تیرانداز، که مزایا و برتری های هر کالیبر تنها محدود به کسانی نباشد که هندلودینگ انجام می دهند. هر تیراندازی بتواند مهمات آن را تهیه، خریداری و استفاده نماید.
- برتری هر کالیبر مطرح شده در این مقاله، توسط سوابق استفاده توسط تیراندازان در طول تاریخ، رکوردهای کسب شده، طراحی و مشخصه های بالستیکی اثبات شده باشد.
برگزیدن تنها شش کالیبر برتر برای تیراندازی لانگ رنج، کاری دشوار می باشد. چرا که هر رشته تیراندازی، قوانین و شرایط حاکم بر آن، طیفی متفاوت از نیازمندی و ویژگی ها را می طلبد. – مثلا برخی رشته ها همانند مسابقات Palma و Service Rifle ( سلاح های نظامی) مقررات خاصی را برای کالیبر مورد استفاده دارند- به هر ترتیب شش کالیبر برگزیده توسط من به شرح زیر است :
کالیبر ۶٫۵ Creedmoor
تاریخ معرفی : ۲۰۰۷
پوکه ی مادر : تامپسون سنتر .۳۰ TC
حداکثر مسافت : ۱۴۰۰ یارد
بیشترین استفاده در : رقابت های PRS ، رقابت های ۱۰۰۰ یارد Slow fire ( رقابت های امتیازی با محدودیت زمانی حدود یک دقیقه برای هر شلیک، در Rapid fire مثلا برای ۲۰ شلیک تنها ۷۰ ثانیه زمان تعیین می گردد)
از زمان معرفی کالیبر ۳۰-۰۶ ، هیچ کالیبری، تأثیری را که ۶٫۵ CM بر دیدگاه جامعه ی تیراندازی لانگ رنج ایالات متحده گذاشته را نداشته است. همانند کالیبر کلاسیک ۳۰-۰۶ در زمان جنگ جهانی، ۶٫۵ CM نیز با عملکرد عالی، کارآمد و در عین حال با لگد نسبتاً کم ، چشم تیراندازان را به مرزهای جدیدی از دنیای تیراندازی گشود.
این کالیبر با مرمی هایی با ضریب بالستیک بسیار بالا در سرعت هایی مناسب و با عملکردی بسیار بهینه با راندمان بالا، طراحی چمبر و پوکه با پتانسیل ذاتی که برای دقت های بالا دارند ( کالیبر ۳۰TC به عنوان کالیبر مادر .۶٫۵ CM ، دقت بالایی به تیراندازان می دهد و طراحی چمبر و پوکه ی ۶٫۵ CM نیز بر پایه ی همین کالیبر می باشد)، تیرانداز را قادر می سازد تا به صورت مکرر بتواند با اهداف در ۱۰۰۰ یارد ( و برای یک تیرانداز با تجربه حتی بالاتر) درگیر شود.
لوله ی سلاح هایی با این کالیبر، عمر بسیار خوبی دارند. حتی برای تیراندازانی که برای مسابقات از آن استفاده می کنند و شلیک های پیاپی و زیاد در تمرین های خود دارند. لگد (عقب نشینی) این کالیبر، نسبتاً ملایم می باشد که به تیرانداز اجازه ی تمرکز کافی برای یک شلیک تمیز و بی نقص می دهد. حتی با یک مازل بریک کارآمد، تیرانداز می تواند محل دقیق شلیک های خود بر روی اهداف فلزی (Steel target که در رقابت های PRS مرسوم است) را به سرعت از زاویه دید دوربین ببیند.
عملکرد بالستیکی
این کالیبر به لحاظ عملکرد بالستیکی، کاملا به .۳۰۸ Win برتری دارد. در حالیکه از پوکه با ابعاد و head یکسان با ۰۶-۳۰ و خانواده های کالیبر ۳۰ بهره می برد. ریشه ی مستقیم پوکه ی این کالیبر ۳۰ TC می باشد. طول کوتاه این پوکه امکان نشاندن هر چه بیرون تر مرمی های کشیده و آئرودینامیک در آن را می دهد که مشکل تداخل قاعده ی (Base) مرمی با ظرفیت شارژ باروت را برطرف کرده و در عین حال در خشاب های استاندارد سلاح های Short Action نیز می گنجند. بدین ترتیب می توان از مرمی های استثنایی لانگ رنج همچون Sierra’s 142-grain Match King (SMK) یا Hornady’s 147-grain ELD Match به راحتی با سرعت های ۲۷۰۰ fps یا بالاتر استفاده کرد. البته در صورت استفاده از مرمی سبک تر می توان به سرعت های بالاتر هم دست یافت. ولی بسیاری از تیراندازان، برتری بالستیک مرمی های سنگین تر را به سرعت های دهانه بالاتر ترجیح می دهند.
فکر می کنید که ۶٫۵ CM در فواصل بالاتر از ۱۰۰۰ یارد کارایی ندارد! به این نکته توجه کنید که در شرایط استاندارد آب و هوایی و در سطح دریا ، با یک لود خوب، ۶٫۵ CM می تواند محدوده ی سوپرسونیک (مسافتی که سرعت مرمی در آن محدوده، بالاتر از سرعت صوت می ماند) معادل ۱۶۰۰ یارد را در اختیار تیرانداز بگذارد. خود من توانستم، پنج اصابت پشت سر هم به یک هدف دایره ای ۲۴ اینچی در فاصله ی ۱۴۰۰ یارد، با لود مورد علاقه ام ( مرمی ۱۴۲ گرینی SMK با سرعت ۲۷۵۰ FPS و پودر H4350 ) را داشته باشم.
با اینکه معمولاً گرفتن عملکرد حداکثری از مهمات، با هندلودینگ میسر می شود، اما مهمات کارخانه ای کالیبر ۶٫۵ CM ، دقتی فوق العاده و بی نظیر به تیراندازی می دهند. حداقل ۱۲ لود (یا بیشتر) از شرکت های هورنادی ، بارنز ، نازلر ، وینچستر ، فدرال ، آمریکن ایگل ، زیگ زاور و تعدادی از کمپانی های کوچک تر در دسترس تیراندازان می باشد.
ممکن است برخی تیراندازان PRS بگویند که کالیبر لاپوآ ۶٫۵*۴۷ ، صاحب جایگاه های بیشتری بین ۵۰ تیرانداز برتر این رقابت هاست، که همینطور هم می باشد. اما شاید دلیل این موضوع در دسترس نبودن پوکه ی لاپوا برای کالیبر ۶٫۵ CM از سال ۲۰۱۷ باشد که رقیب نزدیک کالیبر ۶٫۵ خود لاپوآ هم محسوب می گردد! اما در حال حاضر که این مشکل حل شده، شاید بسیاری از تیراندازان PRS به سمت ۶٫۵ CM بروند.
کالیبر ۶mm Creedmoor
سال معرفی : ۲۰۱۶
پوکه ی مادر : ۶٫۵mm CM
حداکثر مسافت : ۱۲۰۰ یارد
بیشترین کاربرد : رقابت های PRS
این نواده ی جدید کالیبر ۶٫۵mm CM ، برخی از ویژگی های مناسب برای پیروزی در رقابت های PRS را به تیرانداز می دهد، اما در ازای برخی معایب!
بدلیل اینکه این کالیبر یک مرمی نسبتاً سبک را با سرعتی حدود ۳۰۰ fps سریع تر از ۶٫۵ CM شلیک می کند، لگد سلاح بسیار کمتر و کمان پرواز (تراجکتوری) آن صاف تر و دریفت باد نیز مساوی یا کمتر از ۶٫۵ CM می باشد. هر چند با توجه به ابعاد و ظرفیت پوکه که کمابیش شبیه ۶٫۵ CM است، می توان گفت که میزان باروت در کالیبر ۶mm CM ، کمی بیش از میزان لازم برای گرفتن بهترین راندمان و کارآیی می باشد. در نتیجه عمر لوله نیز کمتر خواهد بود. در مقایسه با عمر لوله کالیبر ۶٫۵ CM که حدود ۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ شلیک است، عمر مفید لوله ی یک سلاح ۶mm CM ، در حدود ۲۰۰۰ شلیک به پایان می رسد. در برخی موارد هم لوله ها حداکثر تا ۱۵۰۰ شلیک دوام می آورند. با این حساب سئوالی که پیش می آید این است که چرا بسیاری از تیراندازان رقابت های PRS ، کالیبر ۶mm CM را برمی گزینند؟ علت این انتخاب، بیشتر لگد (عقب نشینی) بسیار کم این کالیبر است که به تیرانداز اجازه می دهد تا خیلی راحت تر بتواند محل اصابت هر شلیک را بلافاصله از دوربین سلاح خود مشاهده کند.
رقابت های PRS ، شکلی از رقابت های لانگ رنج با شلیک های متوالی و سریع به اهداف متعدد و با محدودیت زمانی است و تیرانداز اجازه ی استفاده از راهنمای اسپوتر را ندارد. تیرانداز می بایستی خطاهای خود را دیده و اصلاحات لازم برای شلیک های بعدی را بدون کمک و راهنمایی فرد دیگری، محاسبه و اعمال کنند. یک سلاح تارگت ۶mm CM با یک مازل بریک خوب، شاید به سختی حین شلیک تکان بخورد و این موضوع مشاهده ی محل اصابت توسط خود تیرانداز را آسان تر می کند.
چنانچه قصد شرکت در یک رقابت بزرگ PRS داشته باشید، شاید ۶mm CM بهترین انتخاب برای شما باشد. اما چنانچه تیراندازی زیادی دارید و همچنین نمی خواهید به تکرار، لوله ی سلاح تان را عوض کنید، یا اینکه لودینگ انجام نمی دهید، کالیبر ۶٫۵ mm CM انتخاب بهتری برایتان خواهد بود.
کالیبر ۵٫۵۶ / .۲۲۳
سال معرفی : ۱۹۶۳
پوکه ی مادر : .۲۲۲ Remington
حداکثر مسافت : ۱۰۰۰ یارد
بیشترین استفاده : رقابت های Service Rifle و رقابت هایی که محدود به کالیبر .۲۲۳ می شوند.
در رقابت های Service Rifle ، تنها کالیبرهای مورد استفاده قبلی یا فعلی توسط ارتش (نیروهای مسلح) مجاز می باشند. در سالهای نه چندان دور، کالیبر ۳۰۸ Win سلطان این کالیبرها بود! اما پیشرفت تکنولوژی در زمینه ی ساخت مرمی در کنار لگد بسیار کم کالیبر ۵٫۵۶/.۲۲۳ ، موجب ارجحیت این کالیبر در این رقابت ها گردید.
بسیاری از رقابت های SR در مسافت های ۲۰۰، ۳۰۰ و ۶۰۰ یارد و در وضعیت های مختلف تیراندازی، برخی با محدودیت های زمانی و برخی بدون محدودیت زمانی ( به صورت Slow fire ، تیرانداز در راندهای Rapid fire شاید محدودیت زمانی حدود ۷۰ ثانیه برای ۲۰ شلیک داشته باشد، اما در راندهای Slow fire ، حدود یک دقیقه برای هر شلیک در نظر گرفته می شود). برای مسابقات خاص همانند ( که در کمپ پری Camp Pery برگزار می گردد) در مسافت ۱۰۰۰ یارد برگزار می گردند. حتی در این رقابت ها نیز کالیبر .۲۲۳/۵٫۵۶ برتری خود را حفظ نموده است.
تیراندازان برتر این رقابت ها، برای تارگت های ۲۰۰ و ۳۰۰ یارد از مهمات دقیق با طول استاندارد (جهت جایگیری در خشاب استاندارد) و برای ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ یارد از مرمی های بلند و کشیده با ضریب بالستیک بالا استفاده می کنند. البته استثناهایی هم وجود دارند. این نوع مهمات معمولاً بسیار بلندتر از آن هستند که بتوانند در خشاب سلاح M16 جای گیرند. بنابراین سلاح های بهینه شده (تیون شده) برای این رقابت ها از خشاب بهره نمی برند و به اصطلاح Single Shot می باشند. با توجه به اینکه راندهای مسابقات ۶۰۰ و ۱۰۰۰ یارد ، محدودیت زمانی کمی ندارند و به اصطلاح Slow fire هستند، این موضوع مشکل ساز نمی باشد.
از رقابت هایی که به سرعت در حال رشد هستند، رقابت های PRS تحت عنوان Only .223 (فقط کالیبر .۲۲۳) است. شرکت در این رقابت ها برای تیراندازان ، نسبتاً ارزان تمام می شود و لوله ی سلاح هم متحمل فشار زیادی نمی گردد. این کالیبر کوچک می تواند نقطه شروع بسیار خوبی برای ارتقای مهارت های پایه تیراندازی و بادخوانی با کمترین هزینه باشند. هم اکنون هم تعداد بیشتری از تیراندازانی که بصورت جدی در رقابت های PRS شرکت می کنند، سلاح مخصوص .۲۲۳ برای این رقابت ها تدارک می بینند.
مرمی ۸۰ گرینی (Sierra MK (Match King ، انتخاب بسیار خوبی برای رقابت در فواصل بلند با کالیبر ۲۲۳٫/۵٫۵۶ می باشد. نگاهی به لیست تیراندازان برتر در رقابت های ملی (National) گواه این موضوع می باشد. در حال حاضر شرکت های سیرا و هورنادی، هر دو مرمی های مچ گرید با نوک کامپوزیت تولید می کنند که ضریب بالستیک آنها به میزان قابل توجهی بالاتر بوده و در عین حال دقت بالایی هم دارند.
کالیبر ۳۰۸/۷٫۶۲mm
سال معرفی : ۱۹۵۲
پوکه ی مادر : .۳۰۰ Savage
حداکثر مسافت : ۱۰۰۰ یارد
بیشترین استفاده : رقابت های محدود به کالیبر .۳۰۸
این کالیبر تا مسافت ۶۰۰ یارد بسیار کارآمد می باشد و با کمی ظرافت بیشتر در لودینگ مهمات و تکنیک های تیراندازی، مسافت ۱۰۰۰ یارد نیز برای این کالیبر، دور از دسترس نیست. در واقع برخی تیراندازان بسیار عالی ، با درکی کامل از ظرافت های گرفتن کارآیی و دقت حداکثری از این کالیبر، کارهایی استثنایی در مسافت های ۱۰۰۰ یارد و حتی بیشتر را انجام داده اند. درست است که افت این کالیبر بیشتر و دریفت باد بیشتری هم متحمل می شود، اما چنانچه کالیبر .۳۰۸ تنها انتخاب ممکن برایتان باشد، می توانید با گرفتن حداکثر کارایی از آن، عملکرد خوبی داشته باشید.
بزرگ ترین ضعف ۳۰۸٫، عدم وجود ظرفیت کافی پوکه برای شارژی از باروت است که بتواند سرعت های مناسب از مرمی های کشیده و آئرو دینامیک که البته سنگین هم هستند، بگیرد. هر چه یک مرمی برای مسافت های بالا، عملکرد بهتری داشته باشد (مرمی کشیده و بلند)، طولی از قاعده ی مرمی که با فضای اشغال شده توسط باروت تداخل پیدا می کند، بیشتر خواهد بود. (بیرون زدگی ته مرمی به داخل شارژ باروت) که قطعاً این موضوع ، از نقطه ای به بعد موجب تاثیر منفی خواهد گردید.
تیراندازان تارگتینگ به طور معمول از مرمی های دم قایقی (Boat tail) با سر هالووپوینت، در محدوده ی ۱۶۸ گرین، همانند مرمی های بسیار دقیق Sierra’s obscenely accurate Match King استفاده می کنند. چنین مرمی هایی امکان برقراری تعادل خوبی بین ضریب بالستیک/سرعت بهینه برای نمونه های امروزی کالیبر ۳۰۸٫ را به تیرانداز می دهند. همانند مرمی Sierra’s 168-grain Tipped Match King و Horney’s 168-grain ELD Match ، که با دارا بودن ضریب بالستیک بالا، امکان گرفتن کارایی بیشتر از این کالیبر را فراهم می کنند. هر چند اگر تیراندازی لانگ رنج در مسافت های بالا مد نظر باشد، این مرمی ها به نوعی Mid range ( بهینه برای مسافت های متوسط) تلقی می شوند.
مرمی های بهتر برای فواصل بالاتر، مرمی های ۱۷۵ ، ۱۷۸ ، و ۱۸۰ گرینی می باشند. البته به شرطی که بتوان این وزن مرمی ها را به سرعت مطلوب رساند. در این جا نیز طول خشاب تعیین کننده است. خشاب طویل تر از معمول به تیراندازان امکان می دهد این مرمی ها را هر چه بیرون تر از پوکه (طول کلی یا OAL بلندتر از استاندارد) نشانده شود تا تداخل قاعده ی مرمی با فضای باروت کمتر شده و بتوان از باروت بیشتری استفاده کرد.
یکی دیگر از ضعف های ۳۰۸٫ عقب نشینی حاصل از شلیک این کالیبر است که می تواند آزاردهنده باشد. ولی از طرف دیگر، عمر لوله در استفاده از این کالیبر بسیار عالی محسوب می شود. در نهایت می توان گفت زمانیکه شرایط یا قوانین مسابقه، تنها اجازه ی استفاده از این کالیبر را به تیرانداز می دهد، می توان با اعمال تغییراتی در مسافت های بلند از آن به خوبی استفاده کرد. البته اگر انتخاب با تیرانداز باشد، تعداد زیادی از کالیبرهایی با عملکرد بهتر موجود می باشند.
کالیبر ۷mm SAUM (Short Action Ultra Magnum)
سال معرفی : ۲۰۰۲
پوکه ی مادر : Rem. Ultra Mag .300
حداکثر مسافت : ۱۶۰۰ یارد
بیشترین استفاده : رقابت های امتیازی ۱۰۰۰ یارد
با پیروزی های مقتدرانه ای که این کالیبر در رقابت های ملی ۱۰۰۰ یارد آزاد در Camp Perry بدست آورد، می توان آن را یک کالیبر بسیار خوب Short Action دانست که در شرایط باد در میدان، می تواند برتری قابل ملاحظه ای به تیرانداز بدهد.
مرمی های کشیده و سنگین ۷mm ، همانند Berger’s 180-grain VLD line را می توان به سرعت های خیره کننده ای در حدود ۳۰۰۰ fps با لوله ۷۰ یا ۷۵ سانتیمتری رساند. ۷mm SAUM با وجود اینکه شاید راندمان کالیبری چون ۶٫۵ CM را نداشته باشد یا لگد شدیدتر یا عمر لوله ی کمتری هم داشته باشد، اما بدون شک کارایی بیشتری جهت غلبه بر باد خواهد داشت. بعلاوه اینکه در رقابت های Slow fire (مانند F-Class) هم، نه عمر لوله نه لگد بیشتر ، اهمیت زیادی ندراند.
شرکت Lapua برای سالها با ارائه ی پوکه ی این کالیبر، تیراندازان تشنه ی دقت را قادر به کسب حداکثر دقت و کارایی از کالیبر ۷mm SAUM گردانده است. این کالیبر نسبت به ۷mm WSM (Winchester short magnum) ، دارای بدنه ی پوکه ی (Case body) کوچک تر و راندمان بیشتر ،و نسبت به کالیبر .۲۸۴ Win نیز بزرگ تر و کاراتر می باشد.
بدون شک می توان این کالیبر را از یکه تازان رقابت های لانگ رنج دانست که عملکرد آن توسط بسیاری از تیراندازانی که آن را می شناسند و به آن علاقه دارند، اثبات گردیده است. بدین ترتیب می تواند گفت، بهترین کارایی ۷mm SAUM در رقابت های ۱۰۰۰ یارد و بالاتر می باشد. تیراندازان رقابت های مسافت متوسط و پایین تر از ۱۰۰۰ یارد، نیاز چندانی به قدرت بالای این کالیبر ندارند.
تیراندازان فواصل بسیار دور، معمولاً به سراغ کالیبرهای بسیار پرقدرتی همچون .۳۳۸ Lapua ، .۳۷۵ Cheytac و .۴۱۶ Barrett می روند. اما با نگاهی به مشخصات بالستیکی ۷mm SAUM برای مرمی ۱۸۰-grain Berger VLD با سرعت دهانه ۳۰۰۰ fps ، می توان دید که در سطح دریا، سرعت مرمی تا فاصله ۱۷۵۰ یارد، سوپرسونیک باقی می ماند. (نزدیک یک مایل) و در ارتفاع ۵۰۰۰ فوت از سطح دریا که محل زندگی من می باشد، این مسافت فراتر و تا ۲۱۰۰ یارد هم می رسد.
کالیبر .۳۰۰ Win. Mag.
سال معرفی : ۱۹۶۳
پوکه ی مادر : .۳۷۵ H&H
حداکثر مسافت : ۱۶۰۰ یارد
بیشترین استفاده : رقابت های محلی لانگ رنج و رقابتهای امتیازی ۱۰۰۰ یارد
کالیبری همه فن حریف که در هیچ زمینه ای بهترین نیست! معمولاً به این کالیبر به چشم یک کالیبر مسابقه ای و تارگت نگاه نمی شود. با این وجود، انواع مختلفی از مهمات کارخانه ای و حاضر مچ گرید .۳۰۰ Win. Mag. در بازار موجود می باشد. شاید علت این موضوع سوابق استفاده از این کالیبر توسط ارتش باشد که از آن به عنوان کالیبری دوربرد، برای مسافت هایی که کالیبر .۳۰۸ Win در دسترس نبوده و کالیبرهای سنگین .۳۳۸ لاپوا و .۵۰ (۱۲٫۷ میلیمتر) هم ضرورتی نداشته باشند، استفاده می شود.
این موضوع باعث شده تا این کالیبر، انتخاب خوبی برای تیراندازانی باشد که قصد شرکت و کسب تجربه در مسابقات و رشته های مختلف لانگ رنج را دارند. ولی اهمیت چندانی هم به برد و باخت در رشته ای خاص نمی دهند.
عقب نشینی و لگد در این کالیبر بسیار بالاست و عمر لوله هم چندان خوب نیست! و بسیار پرقدرت تر از آن است که به درد رقابت های PRS بخورد مسافت های ۱۰۰۰ یارد و بالاتر به راحتی در دسترس این کالیبر است که موجب می گردد انتخاب خوبی برای رقابت های محلی و متفرقه لانگ رنج در مسافت های متوسط به بالا باشد.
چنانچه نمی توانید یا نمی خواهید که مهمات خود را به صورت هندلودینگ آماده کنید، مشکلی نخواهید داشت! چرا که اکثر شرکت های معتبر ساخت مهمات، حداقل یک لود از این کالیبر و برخی بیشتر از یک لود به صورت مچ گرید مناسب لانگ رنج به صورت آماده به بازار عرضه کرده اند. همانند شرکت های بارنز ، بلک هیلز، نازلر، فدرال، هورنادی، رمینگتون، وینچستر و …
به فرض اینکه یک سلاح .۳۰۰ Win. Mag. مناسب داشته باشید، براحتی می توانید یکی از لودهای کارخانه ای که عملکرد خوبی با سلاح تان داشته باشد را پیدا کنید. البته مثل همیشه، گرفتن بهترین نتایج از هر کالیبری، با هندلودینگ میسر می گردد. ده ها نوع مرمی بسیار عالی و دقیق برای این کالیبر در دسترس می باشند، از Sierra’s legendary 190-grain MatchKing گرفته تا Hornady’s cutting-edge 212-grain ELD Match .
Top 6 Long-Range Competition Cartridges
By Joseph von Benedikt